نویسنده: alirezakhademi

‌ #تشمال_در_موسیقی_ایل

تشمال ها ؛در پویایی و رشد موسیقی بختیاری سهم گرانی دارند و هم آنانند،که یاوران و همراهان همیشگی این طایفه (بختیاری ها) بزرگ ایرانی بوده ، در غم و شادی و تجلی حماسه ها ی دلاوران این خطه سهیم می باشند . ایشان را شاید بتوان تنها مهره های ثابت در صحنه ی شطرنج ایل بختیاری دانست ، کسانی که در همه ی فراز و فرود های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی به حفظ و اشاعه ی ملودی ها و فرهنگ موسیقیایی ایل خدمات شایانی کردند و امروز چقدر خوب است هنرمندان ، آهنگسازان و خواننگان مطرح بختیاری ، در گروه ها و کارهای ارکستری خود به هر نحو ممکن آنان را وارد کرده تا ضمن دلگرمی نسل های جدید ، این قشر شریف به کارهای هنری خود غنا بخشیده و باعث شوند نسل های جوان بختیاری با این ساز و اعجاز آن فاصله نگیرند .
تشمال ها ؛ راویان اصیل سنت و آیین ایل اند ، یا …!!!
عمده نوازندگان ایل بختیاری، غالباٌ درطایفه تشمال هستند .ظاهراٌ «توش » به معنای توان وقدرت و«مال » به معنای ایل آمده است . امادر زبان بختیاری تشمال به معنی بزرگ ایل نیز آمده است و دربعضی ازمناطق بختیاری به جای توشمال ازعنوان های ،«خطیر »،«مهتر »و «میر شكال» نیز استفاده می كنند .
وبلاگ یادمان مسعود بختیاری (استاد بهمن علاءالدین) و برگرفته از از کتاب”یک ایل، یك صدا”، می نویسد ؛ “با تأمل در موسیقی منطقه ای ایران می توان در یافت كه هیچ قومی چون بختیاری ها ساختار زندگی شان با موسیقی عجین نشده است.”
ایل بختیاری برای ولادت، كودكی ،نوجوانی و جوانی، ورزش های رزمی و جنگاوری، ازدواج ، خرمن و درو،كار و دامپروری و در نهایت،در مرگ و سوگ مردان خود نغمه های معین و منحصر به فردی دارد.
موسیقی ایل؛ میـراث دار ،حامـل و ناقـل این گنـجـینه ی است، كه سیـنه به سیـنه ، این نغمه ها و ترانه ها را تا به امروز با خود آورده است. به تایید استاد عـلاءالـدیـن ؛تنها حافظ میراث موسیـقی بومی بخـتیاری ، «تـشـمـال»ها یی بودند که به نیکویی اداء دین کردند .” وی اعـتقاد داشت ؛ “ایـنان بزرگــترین حـق را بر گردن موسـیقـی بختیاری دارند.”
منصور قناد پور نیز در مورد توشمال ها می گوید؛ ” توشمال ها پاسدار هنر موسیقی بختیاری هستند.”
 در سردسـیر و گرمسـیر بـختیاری است. هـنر او نوازندگی است. به زعم عوام فارغ از هنر و اصالت موسیقی ایرانی که می گویند ؛ «تـشمـال اصالت ایل بختیاری است »  .
تشمال ها،هنرمندان بانام و نشان اند، حافظ ادبیات بختیاری هستند و سروده های جاودانـه ای كه ایل بـخـتـیاری، سـینه به سـینه به نسل های ایل منتقل می دهند ، با ذهنیات و هنربی بدیل خود ، تبدیل به تــراوش های ذهـن تاریخی می نمایند و اینان ،سـراینـدگان گمـنامی اندكه در رویـدادهای تـاریـخی بـختـیاری تاثیر گذار ترین اند و تشـمالانی بوده و هستند كه واژه به واژه ی این رویدادها را جفت و جور كرده اندو یک موسیقی و آوازو نوایی خلق کرده اند ،که «شیر علی مردان »و «دی بلال» و… از این نمونه است.
این تشمال ها بودند و هستند،كه حماسه دلاوری ها رزم و شجاعت رزمندگان را بر سر زبان ها انداخته اند .همانند،«گاه گریو» ، که در قالب سوگ آوازه هایی خلق شده است ،تاهمسرایان، مویه کنان در سوگ فقدان عزیزان از دست رفته خود، آن را مویه کنندو این سوگواره سرایی به زبان همه ی ایل، تنهاخلاقیت ذهن توشمال ها است.
هنر دیگر توشمال ، «ردیلبی » شكار است.توشمال ها ، اکثرا كه شكارچی ماهری و تیر انداز چیره دستی اند و با عنوان «میر شكال» یا« میشكال»، خوانین را در صید و شكار همراهی می کنند و این عنوانی كه هم چنان متداول است ، موفقیت خان را در شکار تضمین می کرد.
??????????8

? #تفنگ_یا_قلم؟ ?

روزگاری نیاز جامعه ی ما ، نیاز به سلحشورانی بود تیرانداز و سوارکار که برای افتادن کلاه خود به میدان جنگ باز می گشتند و افتادن کلاه را آنقدر ننگ می دانستند که جان خود را برای جلوگیری از این ننگ فدا میکردند.

هرچند همیشه و همه ی زمان ها نیاز به سلحشوری و مردان و زنان غیرتمند وجود دارد ،اما دنیای امروز و دنیای فردای ما ،دنیایی است برای صلح.

نیاز جامعه ی امروز ما تفنگ نیست بلکه قلم هایی است که توان آموزش داشته باشند.

آموزش ادب ، آموزش اخلاق و آموزش انسانیت.

نیاز امروز مردمان ما اینک از تفنگ بر شانه به قلم در دست تغییر مکان داده است.

نقل است که اگر تمام برق امریکا یک ساعت قطع شود کشور ژاپن از امریکا در زمینه های علمی جلو خواهد زد.

در دنیایی که اینگونه در حال پیشرفت و تغییر رو به جلوست ما کجای آن قرار داریم؟

برای پیشرفت باید با تجربه ی گذشته نگاه و قدم هایمان رو به جلو باشند که اتحاد و پیشرفت مردمان لر در کسب مکارم اخلاق و علم است.

ما باید بخواهیم و به دنبال تربیت نسلی باشیم که ادب را برتر از خشونت و انسانیت را برتر از جنگ و قلم را برتر از تفنگ بداند که نیاز امروز جامعه ی لر برای پیشرفت و احقاق حق رسیدن به آگاهی برای مطالبه گری در پرتو اتحاد و دوستی بین تمام شاخه های لریاتی است.

امروز تفنگ و کلاه ما قلم ماست که نباید بر زمین بیفتد…

منبع :وبلاگ زز و من

نویسنده :علیرضاخادمی

برای نابودی #فرهنگ یک ملت لازم نیست کتابهایشان را بسوزانید تنها باید کاری کنید تا به #زبان_مادری خود نتوانند بنویسند و بخوانند.

#اصل_15_قانون_اساسی

پوشیده نیست حال مردمان لر خوب نیست و گرفتار مشکلات فرهنگی ،اقتصادی و مدیریتی هستند.

تنها راه نجات لریاتی از این وخامت حال فرهنگ و اقتصاد و…که وجود دارد اول آگاهی و دوم بازگشت به خویشتن هست.

آگاهی جز با رشد دادن مردم بوسیله ی خودشان و سعی و آموزش نخبگان هر خانواده و تباری حاصل نمیشود(رسانه های غیر قومی خاصه ملی نیاز ما را برطرف نمیکنن چون سعی در هضم قومها و فارسیزه کردن آنها دارد)

اما برای اتحاد نیاز هست ما آنقدر در تاریخ عقب برویم تا در نقطه ای به یکی شدن خودمان برسیم و از آنجا بدون فراموشی این نکته که تمام لرها یکی هستن به جلو بیایم و با اتحاد مطالبه گری کنیم.

بعنوان مثال کاری که گروه موسیقی به سرپرستی استاد علیپور مبنی بر پوشیدن چوقای فیلی کرد یک حرکت بینظیر در بازگشت به عقب و یکی شدن بود.

و مثلا ما اگر بتوانیم دوستانی که بختیاری را غیر از لر میدانند قانع کنیم حرکت شگرفی کرده ایم. رمز موفقیت نیاکان ما متحدشدن برای مطالبات بود…

باری تنها راه حلهای نجات لریاتی از این مصیبت آگاهی و اتحاد هست تا مطالبات شکل گرفته و پیگیری بشوند.

نوشتار : علیرضا خادمی

هَل هَله  کوسه یا مراسم طلب باران یکی از آیین های نمایشی در میان بختیاری هاست ،انجام مراسم هل هل کوسه یا کوسه گردانی، نشانه ای از غلبه ی مردم بر خشکسالی است.

در سالیان گذشته در میان بختیاریها وقتی باران نمی بارید یک مراسم را انجام میدادند تا باران ببارد که به این مراسم (هل هل کوسه)میگفتن یک نفر را به عنوان کوسه انتخاب کرده  و  به  شکل دیوی آراسته ،صورت او را سیاه نموده ،دو شاخ  به همراه ریشی از  پشم بر سر و صورت او نصب نموده ،بر تن او لباسی کریه  پوشانده و زنگوله ی بزرگی به گردن یا چوب دستی او آویزان می کردن ویک طناب به کمرش  می بستن ویک نفر هم طناب را میگرفت وچندین نفر هم بدنبالش به راه می افتادن وبه درب منازل و  سیاه چادر های اطراف می رفتن در مسیر راه و سیاهی شب این اشعار رو که با آواز و سرو صدای زنگوله کوسه نواخته می شد همه با هم تکرار می کردند：

(هل هل هلونه امر خدا بارونه

هَل هَل هَلونَه

خدا بزن بارونَه

خدا بزن تو بارون

سی دِلِ گله دارون

خدا بزن تو بارون

زِ راستِ غله دارون)

اهالی خانه ها معمولا با کاسه ای آرد یا هدیه های دیگر  مثل قند،چای،خرما  یا پول جلو می آمدن و  در همین فاصله که هدایا رو به آنها می دادن یکی دیگر از اعضای خانواده  کوسه و گروه  رو غافلگیر کرده و به آنها آپ می پاشیدن.

پس از این که همه ی خانه ها را سرزدند، از آرد جمع آوری شده نان بزرگی(گرده) که دارای قطر قابل ملاحظه ای است می پزند. در درون خمیر گرده قبل از پختن،یک دانه مهره ی قرمز رنگ فروبرده به طوری که طبخ کننده نیز از این عمل یعنی قرار دادن مهره، بی اطلاع است. پش از پخته شدن، نان را بین اعضا تقسیم کرده، مهره ی قرمز در نان سهم هرکسی پیدا شد، به صورت نمایشی و نمادین شروع به کتک زدن او می کنند تا آن که شخصی از ریش سفیدان ضمانت می کند. ضامن بعد از خواندن نماز و دعا از خداوند می خواهد که او را در مقابل این جمعیت روسفید نموده و باران رحمتش را عطا فرماید.

بنا به گفته های بزرگان بختیاری که اینجور چیزها راتجربه کرده اند میگویند که تا این مراسم را انجام میدادند باران می بارید.

نخستین بار توسط شادروان ولی محمدی علاسوند از موسسان سینمای جوان، در دهه ی ۱۳۵۰ از انجام مراسم هل هل کوسه، یک فیلم مستند ساخته شد.